หินปูนหรือหินน้ำลาย เกิดจากคราบจุลินทรีย์ที่อยู่มานาน รวมตัวกับแร่ธาตุจากน้ำลายจนเกิดการแข็งตัวเป็นหินปูน ซึ่งหินปูนเหล่านี้จะเป็นสะสมของเชื้อจุลินทรีย์ ซึ่งจุลินทรีย์ที่อยู่ในแผ่นคราบนี้ก็จะใช้อาหารหรือน้ำตาลที่เรารับประทานไป มาสร้างกรดที่เป็นสาเหตุทำให้เกิดฟันผุและสารพิษที่เป็นสาเหตุทำให้เกิดการอักเสบที่เหงือก
การที่จะกำจัดคราบหินปูนนี้ ก็ไม่สามารถทำได้ด้วยการแปรงฟันตามปกติ ต้องมาพบทันตแพทย์ เพื่อทำการขูดหินปูน โดยหินปูนสามารถขึ้นได้ทั้งในฟันน้ำนมและฟันแท้
คำแนะนำหลัง “การขูดหินปูน” รวมถึงอาการอื่นๆ ที่อาจขึ้นได้
1. เมื่อขูดหินปูนเสร็จ อาจจะมีอาการเลือดออกตามขอบเหงือก โดยเฉพาะผู้ที่มีหินปูนสะสมปริมาณมาก ๆ ซึ่งเลือดจะหยุดไหลไปเองใน 1-2 ชั่วโมง แต่คนไข้ไม่ควรบ้วนน้ำบ่อย ๆ เพราะจะยิ่งทำให้เลือดหยุดไหลยากขึ้น
2. อาการเสียวฟันหรือระบมที่ขอบเหงือก เป็นอาการที่สามารถเกิดขึ้นได้ใน 1-2 สัปดาห์แรก หากเสียวฟันมาก ๆ ควรเลือกใช้ยาสีฟันที่ลดอาการเสียวฟัน
3. การทำความสะอาดช่องปากหลังการขูดหินปูน คนไข้สามารถทำได้ปกติ ด้วยการแปรงฟันอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง และควรเลือกใช้แปรงที่ฟันที่มีขนอ่อนนุ่น ปลายเรียว ชอกชอน เพื่อให้เข้าถึงฟันซี่ในสุด
4. ในรายที่มีหินปูนจำนวนมาก ทันตแพทย์อาจจะขูดหินปูนให้หมดภายในครั้งเดียวไม่ได้ ต้องนัดไปรับการรักษาเพิ่มเติม คนไข้ควรต้องไปตามนัด
5. การสะสมของหินปูนยังสามารถเกิดขึ้นได้อีกแม้ว่าจะมีการขูดหินปูนไปแล้ว ดังนั้นคนไข้ควรเข้ารับการขูดหินปูน อย่างน้อยทุก 6 เดือน รวมทั้งยังได้ตรวจสุขภาพช่องปากด้านอื่น ๆ ด้วย
